Er coffadwriaeth am Robert Williams
Ganwyd Robert Williams i Rowland Williams o Dolgellau a'i wraig Mary Ann (Ellis gynt), a ddaeth o Gapel Curig. Roedd gan Robert dri brawd a chwaer.
Ar ôl ei addysg, bu'n gweithio fel labrwr fferm. Roedd yn dad i fab o'r enw Robert, a anwyd yn Llanrug yn 1911. Priododd Annie Williams (a elwir yn Ann) yn swyddfa gofrestru Llanrwst ym mis Medi 1913. Ganwyd eu merch Mary Margaret yn Wavertree, Lerpwl, yn 1914 (mae hi a'i rhieni i'w gweld yn y llun, chwith).
Ymrestrodd Robert yn Llandudno y diwrnod ar ôl Nadolig 1914 a gwasanaethodd fel Preifat gyda'r Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig. Ym mis Ionawr 1916 cafodd ei ryddhau dros dro i weithio ar arfau yn y ffatri alwminiwm yn Dolgarrog.
Teithiodd i Alexandria ym mis Chwefror 1917 fel rhan o Lu Alldeithiol yr Aifft (Egyptian Expeditionary Force), a pharhaodd i Deir el Belah, i'r de-orllewin o Gaza. Gwthiodd yr EEF fyddin Twrci yn ôl, gan alluogi sefydlu pen rheilffordd a maes awyr yn Deir el Belah.
Ysgrifennodd Robert at Ann a Mary - yna yn byw yng Cil Melyn, yn Stryd Warden, Llanberis - i'w sicrhau ei fod yn iach. Gofynnodd iddyn nhw anfon ychydig o gacennau a phapur ysgrifennu gyda'u llythyr nesaf ato. Cafodd ei lythyr ei ysgrifennu ar bapur YMCA Awstralia. Ysgrifennodd y byddai'n dychwelyd at "y llinellau" ar 15 Mai.
Cafodd ei anafu yn ei ben a bu farw ar 16 Gorffennaf 1917, yn 38 oed. Fe'i claddwyd ym Mynwent Rhyfel Deir el Belah. Cafodd ei fedd ei farcio â chroes bren dros dro (yn y llun ar y dde) ac yn ddiweddarach gyda phenmaen swyddogol, sydd â'r beddargraff canlynol: Yr hyn a allodd hwn, efe a'i gwnaeth.
Diolch i Patricia Pitts, gor-wyres Robert Williams
Dychwelyd i dudalen Cofeb Rhyfel Llanberis
