Cyn swyddfeydd yr harbwr, Y Felinheli
Codwyd rhan hynaf yr adeilad hwn, sydd bellach yn fwyty, tua 1902 fel swyddfeydd ar gyfer yr harbwr llechi oedd newydd ei ehangu. Ar un adeg roedd y tir rhwng yr adeilad a'r cei yn cael ei feddiannu gan draciau rheilffordd ar gyfer y wagenni a ddaeth â llechi yma o chwarel Dinorwig, ger Llanberis.
Mae waliau'r adeilad wedi'u gorchuddio â thafodau llechi, wedi'u trefnu i orgyffwrdd mewn patrwm sy'n edrych fel cen pysgod. Roedd llechi yn ddull o amddiffyn waliau adeiladau rhag glaw mewn lleoliadau agored. Yma, yn y sefyllfa gymharol gysgodol hon, mae'n debyg eu bod yn addurnol. Fyddai dim prinder llechi wedi bod ar gyfer y cladin!
Os edrychwch yn ofalus, fe welwch fod y llechi wedi'u trefnu mewn rhesi o liwiau cynnil gwahanol. Roedd chwareli Dinorwig yn cynhyrchu llechi o wahanol arlliwiau, fel glas, coch, gwyrdd ac eraill.
Roedd staff yn swyddfeydd yr harbwr yn goruchwylio'r angori a llwytho llongau oedd yn cludo llechi Dinorwig i borthladdoedd o amgylch Ynysoedd Prydain. Un o'r prif gyrchfannau ar gyfer y llongau oedd Lerpwl, lle trosglwyddwyd llechi i longau mwy i'w hallforio i wledydd mor bell i ffwrdd ag Awstralia a Gogledd a De America.
Yn 1886 rhoddwyd pwerau newydd i'r harbwr feistr yma i atal llongau rhag angori ar draws llwybr y cychod fferi a oedd yn myned rhwng Y Felinheli a Moel y Don, ar ochr Ynys Môn i Afon Menai. Daeth hyn yn dilyn cwynion bod rhwystro llongau yn achosi "anghyfleustra mawr".
Diolch i Gwyndaf Hughes am y cyfieithiad
Cod post: LL56 4JN Gweld Map Lleoliad
 |
  |