Adfeilion baddon morol Penrhyn, Bangor
O Lwybr Arfordir Cymru gallwch gael cipolwg ar waliau adfeiliedig a phenrhyn byr – olion baddon morol a grëwyd yn y 18fed ganrif ar gyfer y teulu Pennant o Gastell Penrhyn. Arhoswch ar y llwybr a pheidiwch â cheisio mynd at yr adfeilion.
Cynlluniwyd y baddon morol gan y pensaer Benjamin Wyatt, a oedd yn gweithio i Richard Pennant o 1786. Ystyriwyd bod ymdrochi mewn dŵr halen yn dda i’r iechyd.
Yn 1797 ymwelodd yr hynafiaethydd a’r teithiwr Richard Colt Hoare â Chastell Penrhyn gan nodi bod y baddonau poeth ac oer ger y môr yn “gyflawn iawn”.
Yn ôl llawlyfr diweddarach: “Adeiladodd Benjamin Wyatt faddon morol ysblennydd ar gyfer ymdrochi mewn dŵr môr wedi’i gynhesu ar ddiwedd ‘man geni artiffisial’. Mae yna ystafell wisgo bob ochr, neu yn hytrach ystafell ddadwisgo, un i’r merched a’r llall i’r boneddigion.” Roedd llwybr cerbyd o'r castell yn disgyn drwy'r parc i'r baddon. Gallai ymwelwyr “orffwys ar y ffordd mewn bwthyn bach cain”, lle’r oedd digonedd o flodau'r dioddefaint a dringedyddion hardd o wahanol fathau ac ystafell wedi’i haddurno â phrintiau gwawdlun.
Dangosir llun y baddon, a wnaed yn 1815 gan William Daniell, trwy garedigrwydd Llyfrgell Genedlaethol Cymru. Sylwch ar uchder Penmaenmawr, y bryn yn y pellter canol ar y dde, cyn iddo gael ei leihau gan chwarela helaeth.
Mae'r ffotograff yn dangos olion y baddon ym mis Ionawr 2025.
Gyda diolch i Richard Pennington. Ymhlith y ffynonellau mae gwefan Twristiaid Cynnar yng Nghymru
Twristiaid Cynnar yng Nghymru – gwefan gyda nodiadau hanesyddol o 1700 i 1900
 |
  |